อิมามสี่มัษฮับกับอะกีดะฮ์ด้านอัสมาอ์วัศศิฟาต (ตอนที่ ๒)

อิมามสี่มัษฮับกับอะกีดะฮ์ด้านอัสมาอ์วัศศิฟาต
(ตอนที่ ๒  อะกีดะฮ์อิหม่ามมาลิก บิน อะนัส เราะหิมะฮุ้ลลอฮ์
ในประเด็นพระนามและคุณลักษณะของพระองค์อัลลอฮ์ตะอาลา)
ผู้เขียน มุหัมมัด อับดุรเราะห์มาน อัล-คุมัยยิส
ผู้แปล อับดุลอาซีซ  สุนธารักษ์ ตรวจทานโดย อุษมาน อิดรีส

อะกีดะฮ์อิหม่ามมาลิก บิน อะนัส เราะหิมะฮุ้ลลอฮ์ ในประเด็นพระนามและคุณลักษณะของพระองค์อัลลอฮ์ตะอาลา

1. وأخرج الدارقطني عن الوليد بن مسلم قال: سألت مالكاً والثوري والأوزاعي والليث بن سعد عن الأخبار في الصفات فقالوا أمروها كما جاءت. (أخرجه الدارقطني في الصفات ص75 والآجري في الشريعة ص314 والبيهقي في الاعتقاد ص118 وابن عبد البر في التمهيد7/149)

๑. รายงานจากอิหม่ามอัด-ดาเราะกุฏนีย์ จากท่านวะลีด บิน มุสลิม กล่าวว่า: “ฉันได้ถามอิหม่ามมาลิก ท่านอัษเษารีย์ ท่านเอาซาอีย์ และท่านลัยษฺ บิน ซะอฺด์ ถึงหะดีษเกี่ยวกับคุณลักษณะของอัลลอฮ์ พวกเขาได้กล่าวว่า: “จงผ่านมันไป ดังที่มีระบุไว้” (รายงานโดย อัด-ดาเราะ กุฏนีย์ ในหนังสือ อัศ-ศิฟาต หน้าที่ 75 ท่านอาญุรีย์ในหนังสือ อัช-ชะรีอะฮ์ หน้า 314 ท่านบัยฮะกีย์ ในหนังสือ อัล-อิอฺติกอด หน้า 118 และท่านอิบนุ อับดิลบัร ในหนังสือ อัต-ตัมฮีด เล่ม 7 หน้าที่ 149)

2. وقال ابن عبد البر: سُئل مالك أيُرى الله يوم القيامة فقال : نعم يقول الله عز وجل: ﴿ وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ نَّاضِرَةٌ ٢٢ إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٞ ٢٣ ﴾ [القيامة: ٢٣ـ٢٢] وقال لقوم آخرين: ﴿ كَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ ١٥ ﴾ [المطففين: ١٥] (الإنتقاء ص36)

๒. ท่านอินนุ อับดิลบัรกล่าวว่า: ท่านอิหม่ามมาลิก เราะหิมะฮุ้ลลอฮ์ ถูกถามว่า: “พระองค์อัลลอฮ์จะทรงถูกเห็นในวันกิยามะฮ์หรือไม่?” ท่านตอบว่า: “ใช่ พระองค์อัลลอฮ์ได้ทรงดำรัสว่า:((ในวันนั้นหลาย ๆ ใบหน้าจะเบิกบานจ้องมองไปยังพระเจ้าของพวกเขา)) (สูเราะฮ์อัล-กิยามะฮ์ อายะฮ์ที่ 22) และพระองค์จะดำรัสแก่กลุ่มอื่นว่า: ((มิใช่เช่นนั้น แท้จริงพวกเขาในวันนั้นจะถูกกั้นจากพระเจ้าของพวกเขา)) (สูเราะฮ์ อัล-มุฏ็อฟฟิฟีน อายะฮ์ที่ 15)” (หนังสือ อัต-ตัมฮีด เล่ม 2 หน้าที่ 42)

3. وأورد القاضي عياض في ترتيب المدارك عن ابن نافع وأشهب قالا: وأحدهم يزيد على الآخر يا أبا عبد الله: ﴿ وُجُوهٞ يَوۡمَئِذٖ نَّاضِرَةٌ ٢٢ إِلَىٰ رَبِّهَا نَاظِرَةٞ ٢٣ ﴾ ينظرون إلى الله قال: نعم بأعينهم هاتين فقلت له: فإن قومًا يقولون لا ينظر إلى الله إن ناظرة بمعنى منتظرة إلى الثواب قال: كذبوا بل ينظر إلى الله أما سمعت قول موسى عليه السلام: ﴿ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ  ﴾ [الاعراف: ١٤٢]  أفترى موسى سأله ربه محالاً فقال الله: ﴿ قَالَ لَن تَرَىٰنِي ﴾ [الاعراف: ١٤٢] أي في الدنيا لأنها دار فناء ولا ينظر ما يبقى بما يفنى فإذا صاروا إلى دار البقاء نظروا بما يبقى إلى ما يبقى وقال الله: ﴿ كَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ ١٥ ﴾ [المطففين: ١٥]   (ترتيب المدارك 2/42)

๓. ท่านอัล-กอฎีย์ อิยาฎ ได้ระบุในหนังสือ ตัรตีบ อัล-มะดาริก รายงานจาก อิบนินาฟิอฺ และ อัชฮับ ทั้งสองกล่าวว่า : “โอ้อะบา อับดิลลาฮ์ (อิหม่ามมาลิก)” ((ในวันนั้นหลาย ๆ ใบหน้าจะเบิกบาน จ้องมองไปยังพระเจ้าของพวกเขา)) (สูเราะฮ์อัล-กิยามะฮ์ อายะฮ์ที่ 22) “พวกเขาจะมองไปยังอัลลอฮ์หรือ?” ท่านตอบว่า: “ใช่ ด้วยกับสองตาของพวกเขา” ฉันกล่าวว่า: “มีกลุ่มคนอ้างว่า: จะไม่ถูกมองไปยังอัลลอฮ์ แท้จริงคำว่า นาซิเราะฮ์ (มอง) หมายถึง รอคอยการตอบแทน”  ท่านตอบว่า: “พวกเขาโกหก ทว่า จะมองไปยังอัลลอฮ์ ท่านไม่ได้ยินคำกล่าวของมูซา อะลัยฮิสลามดอกหรือ? ที่ว่า: ((โอ้พระเจ้าของฉัน ได้โปรดปรากฏตัวเพื่อข้าพระเจ้าได้มองไปยังพระองค์)) (สูเราะฮ์ อัล-อะอฺรอฟ อายะฮ์ที่ 143) ท่านคิดว่ามูซาขอจากพระเจ้าในสิ่งที่เป็นไม่ได้กระนั้นหรือ? พระองค์อัลลอฮ์จึงได้ดำรัสกลับว่า: ((เจ้าไม่มีทางเห็นข้าหรอก)) (สูเราะฮ์ อัล-อะอฺรอฟ อายะฮ์ที่ 143) หมายถึง ไม่มีทางเห็นในดุนยานี้ เพราะมันคือโลกที่จะต้องสูญสลาย เพราะสิ่งนิรันดร์จะไม่ถูกมองด้วยกับสิ่งที่ต้องสูญสลาย และเมื่อพวกเขาได้เข้าไปอยู่ในโลกที่นิรันดร์แล้วไซร้ พวกเขาก็จะมองไปยังสิ่งที่นิรันดร์ (อัลลอฮ์) ด้วยกับสิ่งที่นิรันดร์เช่นกัน และพระองค์อัลลอฮ์ได้ดำรัสว่า: ((มิใช่เช่นนั้น แท้จริงพวกเขาในวันนั้นจะถูกปิดกั้นจากพระเจ้าของพวกเขา)) (สูเราะฮ์ อัล-มุฏ็อฟฟิฟีน อายะฮ์ที่ 15)” (หนังสือตัรตีบ อัล-มะดาริก เล่ม 2 หน้าที่ 42)

 4.أخرج أبو نعيم عن جعفر بن عبد الله قال : كنا عند مالك بن أنس فجاءه رجل فقال : يا أبا عبد الله  ﴿ ٱلرَّحۡمَٰنُ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ ٱسۡتَوَىٰ ٥ ﴾ [طه: ٥]  كيف استوى   وقال : الكيف منه غير معقول , والاستواء منه غير مجهول , والإيمان به واجب والسؤال عنه بدعة وأظنك صاحب بدعة وأمر به فأخرج. (حلية الأولياء ص6/ 325-326  وأخرجه أيضًا الصابوني في عقيدة السلف أصحاب الحديث ص17- 18 من طريق جعفر بن عبد الله عن مالك وابن عبد البر في التمهيد 7/151 من طريق عبد الله بن نافع عن مالك والبيهقي في الأسماء والصفات  ص408 من طريق عبد الله بن وهب عن مالك قال الحافظ بن حجر في فتح الباري 13/406-407  إسناده جيد وصححه الذهبي في العلو ص103)

๔. ท่านอะบูนะอีม ได้รายงาน จาก ญะอฺฟัร บิน อับดิลลาฮ์ กล่าวว่า : “ขณะที่พวกเราได้อยู่พร้อมกับ ท่านอิหม่ามมาลิก บิน อะนัส เราะหิมะฮุ้ลลอฮ์ ได้มีชายคนหนึ่งมาและถามท่านอิหม่ามมาลิกว่า: “โอ้ท่านอะบาอับดิลลาฮ์ ((ผู้ทรงกรุณาปรานีนั้น ประทับอยู่เหนือ อะรัช)) (ซูเราะฮ์ ตอฮา อายะฮ์ที่ 5) แล้วพระองค์ ประทับอย่างไรกัน?” ท่านกล่าวตอบว่า : “วิธีการประทับของพระองค์ไม่สามารถจินตนาการได้ และการประทับเป็นที่รู้จัก การศรัทธาต่อมันเป็นเรื่องจำเป็น และการถามถึงมัน เป็นบิดอะฮ์ และฉันคิดว่า ท่านเป็นพวกบิดอะฮ์” แล้วท่านก็สั่งให้นำตัวเขาออกไป” (หนังสือ หิลยะฮ์ อัลเอาลิยาอ์ เล่ม 6 หน้าที่ 325-326 รายงานโดยท่านอัศ-ศอบูนีย์เช่นกันในหนังสือ อะกีดะฮ์ อัส-สะลัฟ อัศหาบุลหะดีษ หน้าที่ 17-18 โดยสายรายงานจาก ท่าน ญะอฺฟัร บิน อับดิลลาฮ์ จากอิหม่ามมาลิก และท่านอิบนิ อับดิลบัรรายงานในหนังสือ อัต-ตัมฮีด เล่ม7 หน้าที่ 151 โดยสายรายงานจากท่านอับดิลลาฮ์ บิน นาฟิอฺ จากอิหม่ามมาลิก และท่านบัยฮะกีย์ระบุในหนังสือ อัล-อัสมาอ์ วัศ-ศิฟาต หน้าที่ 408 โดยสายรายงานท่าน อับดิลลาฮ์ บิน วะฮ์บฺ จากอิหม่ามมาลิก และ ท่านอิบนุหะญัร กล่าวในหนังสือ ฟัตฮุลบารีย์ เล่ม 13 หน้าที่ 406-407 ว่า สายรายงานดี และอัซ-ซะฮะบีย์กล่าวในหนังสือ อัล-อุลูว์ หน้า 103 ว่า รายงานถูกต้อง)

5.وأخرج ابن عبد البر عن عبد الله بن نافع قال: كان مالك بن أنس يقول من قال القرآن مخلوق يوجع ضربًاويحبس حتى يتوب. )الإنتقاء ص35)

๕. ท่านอิบนุอับดิลบัร รายงานจากท่าน อับดิลลาฮ์ บิน นาฟิอฺ ท่านกล่าวว่า: “อิหม่ามมาลิกเคยกล่าวว่า: “ผู้ใดพูดว่า กุรอ่านเป็นมัคลูก จำเป็นที่จะต้องทำโทษด้วยการโบย และกักขัง จนกว่าจะกลับตัว(เตาบัต)”(หนังสือ อัล-อินติกออ์ หน้าที่ 35)

6.وأخرج أبو داود عن عبد الله بن نافع قال: قال مالك: الله في السماء وعلمه في كل مكان. (رواه أبو داود في مسائل الإمام أحمد ص263)

๖. ท่านอะบูดาวูดรายงานจากท่านอับดิลลาฮ์ บิน นาฟิอฺ กล่าวว่า: อิหม่ามมาลิก กล่าวว่า : “พระองค์อัลลอฮ์ทรงอยู่เหนือชั้นฟ้าและความรู้ของพระองค์อยู่ครอบคลุมทุกหนแห่ง” (รายงานโดยอะบูดาวูด ในหนังสือ มะสาอิล อิหม่าม อะหฺมัด หน้าที่ 263) อ่านต่อ…